INSTALACJA KANONIKÓW KROŚNIEŃSKIEJ KAPITUŁY KOLEGIACKIEJ
W niedzielne popołudnie 13 VIII 2006 r. w naszym kościele parafialnym odprawiona została uroczysta Eucharystia, połączona z liturgicznym wprowadzeniem na urząd kanoników Krośnieńskiej Kapituły Kolegiackiej.
CZŁONKOWIE KOLEGIUM KAPITUŁY KROŚNIEŃSKIEJ
ks. prał. dr Waldemar Janiga* – prepozyt, Dyrektor Wydziału Nauki Katolickiej Kurii Metropolitalnej w Przemyślu;
ks. prał. dr Andrzej Chmura – kustosz, dziekan dekanatu Krosno I, proboszcz parafii pw. Trójcy Przenajświętszej w Krośnie;
ks. prał. Zbigniew Głowacki* – scholastyk, emerytowany kapelan Szpitala Wojewódzkiego w Krośnie;
KANONICY GREMIALNI
ks. Mieczysław Bąk*, dziekan dekanatu Lesko, proboszcz parafii pw. Nawiedzenia NMP w Lesku;
ks. Jan Bielec, archiprezbiter krośnieński, proboszcz parafii pw. św. Piotra Ap. i Jana z Dukli
ks. Karol Bryś, emerytowany proboszcz parafii pw. Trójcy Przenajświętszej w Krośnie
ks. Kazimierz Kaczor, emerytowany proboszcz parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Haczowie;
ks. Stanisław Kot, dziekan dekanatu Bircza, proboszcz parafii pw. św. Stanisława Kostki w Birczy;
ks. Jan Krupiński, dziekan dekanatu Rzepedź, proboszcz parafii pw. św. Wojciecha w Tarnawie Górnej;
ks. Wojciech Szlachta, archiprezbiter bieszczadzki, dziekan dekanatu Solina, proboszcz parafii pw. NMP Królowej Polski w Polańczyku;
ks. Edward Sznaj*, proboszcz parafii pw. NMP Królowej Polski w Korczynie
KANONICY EMERYCI
ks. prof. dr hab. Kazimierz Bełch* – wykładowca teologii pastoralnej w Wyższym Seminarium Duchownym w Przemyślu, moderator archidiecezjalnego duszpasterstwa turystycznego;
ks. Julian Bieleń*, emerytowany proboszcz parafii pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Krośnie – Turaszówce;
ks. Franciszek Brzyski*, emerytowany proboszcz parafii pw. św. Andrzeja Boboli w Potoku;
KANONICY HONOROWI
ks. Tadeusz Balawender, emeryt, rezydent w krośnieńskiej parafii pw. śś. Piotra Apostoła i Jana z Dukli;
ks. Marek Gajda, proboszcz i kustosz sanktuarium Matki Bożej w Hyżnem;
ks. Mateusz Homik, proboszcz parafii pw. Zwiastowania NMP w Jabłonicy Polskiej;
ks. Jan Luchowski, wicedziekan dekanatu Krosno III, proboszcz parafii pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Żeglcach;
ks. Krzysztof Mijal, proboszcz parafii pw. św. Wojciecha i Matki Bożej Częstochowskiej w Krośnie;
ks. Stanisław Orzechowski, emerytowany proboszcz parafii pw. św. Jadwigi Królowej w Długiem;
ks. Feliks Paściak, proboszcz parafii pw. św. Małgorzaty w Wysokiej k. Łańcuta
ks. Adam Pietrucha, emerytowany proboszcz parafii pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła w Borku Starym;
ks. Jerzy Rojek, proboszcz parafii pw. Matki Bożej Pocieszenia w Krzemienicy;
ks. Marek Słysz, proboszcz parafii pw. św. Judy Tadeusza w Mirocinie;
ks. Edward Szarek*, proboszcz parafii pw. Miłosierdzia Bożego w Krośnie;
ks. Roman Szczupak*, dziekan dekanatu Ustrzyki Dolne, proboszcz parafii pw. św. Józefa Robotnika w Ustrzykach Dolnych.
* nominacja z dnia 13.04.2017
W najnowszej historii miasta i parafii farnej dniem szczególnym był przede wszystkim 10 VI 1997 r. Obecność w Krośnie papieża Jana Pawła II, który wtedy odprawił na lotnisku Mszę świętą kanonizacyjną oraz konsekrował nowo wzniesiony kościół pw. świętych – Piotra Apostoła i kanonizowanego rodaka Jana z Dukli, trzeba uznać za niezwykły fakt dziejowy, wydarzenie historyczne o nadzwyczajnym wymiarze. W związku z wcześniej podjętymi staraniami, także przez władze samorządowe Krosna, już wtedy spodziewano się, że Ojciec Święty nada kościołowi farnemu, najcenniejszemu zabytkowi miasta, honorowy tytuł Bazyliki Mniejszej. Wprawdzie w tym doniosłym momencie tak się nie stało, ale pół roku później 20 I 1998 r. watykańska Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, na mocy specjalnych upoważnień udzielonych przez Najwyższego Pasterza, wydała dekret, którym kościół parafialny pw. Trójcy Przenajświętszej w Krośnie uhonorowany został tą szczególną godnością. Dekret Kongregacji był odpowiedzią na prośbę, którą 10 IV 1997 r. skierował abp Józef Michalik, metropolita przemyski. Przypomnijmy, że przywilej, który otrzymał nasz kościół parafialny nadany został w postaci breve, czyli urzędowego pisma Ojca Świętego. Dokument sporządzono na pergaminie w języku łacińskim oraz opatrzono pieczęcią Rybaka i podpisem kard. Angelo Sodano, watykańskiego sekretarza stanu. Następstwem doniosłej decyzji Papieża była uroczystość proklamacji Bazyliki Mniejszej, której przewodniczył Ksiądz Arcybiskup, Honorowy Obywatel Miasta Krosna (tytuł przyznała w marcu 1998 r. Rada Miejska Krosna). Odbyła się ona w prastarym wnętrzu naszej świątyni 9 VI 1998 r., w pierwszą rocznicę przybycia Ojca Świętego na ziemię krośnieńską.
W długowieczną historię tej świątyni włączona została niedawno także kolejna znacząca data w jej dziejach najnowszych – Wielki Czwartek, 24 III 2005 r. Tego dnia krośnieńska fara doznała raz jeszcze znaczącego wyróżnienia i dowartościowania, wszak ta wzniesiona w XIV stuleciu świątynia została Bazyliką Kolegiacką. W tym dniu abp Józef Michalik podpisał w Przemyślu dekret, którym erygował przy niej Krośnieńską Kapitułę Kolegiacką, piątą i zapewne ostatnią w archidiecezji. Nawiązując do tego wątku jako tła przypomnijmy, iż najstarszą kapitułą jest Przemyska Kapituła Metropolitalna przy Bazylice Archikatedralnej pw. Wniebowzięcia NMP. Jej początki wiążą się z kapitułą katedralną, którą utworzył (1380) niemiecki franciszkanin Eryk z Winsen, pierwszy biskup przemyski (od 1377) organizujący ponad sześć wieków temu życie religijne w nowo powołanej do życia diecezji (1375). Czasów staropolskich sięgają swoimi metrykami i tradycjami także Jarosławska Kapituła Kolegiacka przy Kolegiacie pw. Bożego Ciała i Brzozowska Kapituła Kolegiacka przy Kolegiacie pw. Przemienienia Pańskiego. Pierwsze z tych kolegiów kanoniczych powstało 4 VII 1523 r. przy kościele pw. Wszystkich Świętych w Jarosławiu dzięki fundacji Jadwigi z Wawrzyszyna (razem z córkami Anną i Magdaleną), wdowy po Spytku z Jarosławia (ok.1436-1519) h. Leliwa, kasztelanie krakowskim. Drugie natomiast ustanowił w brzozowskim grodzie nad Stopnicą, ulubionej rezydencji i dawnym centrum administracyjnym włości biskupich – Jan Krzysztof ze Słupowa Szembek, bp przemyski (1718-24), fundując gremium kolegiackie aktem erekcyjnym z 23 II 1724 r. Kongregacje te, zniesione (1788) w dobie niewoli narodowej za panowania cesarza Austrii Józefa II, zostały reaktywowane po prawie dwóch wiekach dekretami kard. Stefana Wyszyńskiego, prymasa Polski (3 IV 1975). Odtworzenie obu tych kapituł nastąpiło w dobie jubileuszu sześćsetlecia diecezji przemyskiej na prośbę jej ordynariusza ks. bp. Ignacego Tokarczuka, który niebawem ogłosił pierwsze nominacje na członków (2 IX 1975). Wolno przypomnieć, że w Brzozowie, gdzie gremium kapitulne wznowiło działalność 7 VI 1976 r., jego kustoszem został ks. Julian Pudło, ówczesny proboszcz tamtejszej parafii (infułat od 1999), zaś godność scholastyka objął ks. Roman Dubeński, zasłużony proboszcz parafii farnej w Krośnie (1966-78).
Natomiast darem abp. Józefa Michalika była przed trzema laty (19 III 2003) Przeworska Kapituła Kolegiacka. Arcypasterz Kościoła przemyskiego – podobnie jak to dwa lata później uczynił dla Krosna – erygował ją przy tamtejszej XV-wiecznej farze pw. Ducha Świętego, która jest Bazyliką (od 1982) posiadającą dobudowaną kaplicę (1692) z wierną repliką Bożego Grobu (od 1712). Celem tej Kapituły jest sprawowanie bardziej uroczystych czynności liturgicznych i wspieranie apostolatu biblijnego na terenie całej Archidiecezji.
Ksiądz Arcybiskup, wydając 24 III 2005 r. dekret ustanawiający Kapitułę krośnieńską, najpierw powołał na członków tego kolegium kapłanów dwóch kanoników gremialnych. W tym dniu jej prepozytem (przewodniczącym) mianowany został ks. prał. dr hab. Kazimierz Bełch, a kustoszem ks. prał. Karol Bryś. Ich zadaniem było przygotowanie projektu dystynktorium oraz Statutów Kapituły, o której w dokumencie erekcyjnym czytamy: Szczególnym zadaniem tego Kolegium będzie sprawowanie bardziej uroczystych czynności liturgicznych w Bazylice Mniejszej w Krośnie, jak również szerzenie kultu Eucharystycznego i propagowanie katolickiej nauki społecznej na terenie Archidiecezji.
Warto wyjaśnić, że dystynktorium to symboliczna oznaka wyróżniająca członka Kapituły i wskazująca na piastowaną przez niego godność (zawieszone na pozłacanym łańcuchu, spoczywa na piersiach kanonika). Oznakę tę projektował ks. prał. Wacław Partyka, wikariusz generalny Kurii Metropolitalnej, dyrektor jej Wydziału Duszpasterskiego i wykładowca historii sztuki w WSD w Przemyślu. Natomiast wszystkie jej egzemplarze wykonał inż. Adam Sroka w pracowni własnej w Borzęcinie k. Brzeska. Dystynktorium ma formę krzyża równoramiennego, wykonanego w srebrze złoconym. Na awersie (w centrum) widnieje scena koronacji Matki Bożej przez Trójcę Przenajświętszą. Jest to stylizowane wyobrażenie treści najstarszego obrazu z naszej bazyliki (ok. 1475), którego autorem był Jan Wielki, malarz krakowski. W otoku znajduje się napis: GLORIA TIBI TRINITAS [Chwała Tobie Trójco Przenajświętsza]. Na rewersie, w centralnej części, umieszczono herb miasta Krosna.
Wspomniany dekret, będący suwerenną decyzją Księdza Arcybiskupa, nawiązał do struktur kolegialnych, które – utworzone przy krośnieńskiej farze – istniały już tutaj w dawnych wiekach. Były to utworzona w r. 1598 przez bp. Wawrzyńca Goślickiego prepozytura parafialna wraz z kolegium sześciu mansjonarzy (pięciu od 1602, następnie czterech i od czasów bp. Sierakowskiego znów sześciu) oraz zatwierdzone w r. 1646 przez bp. Pawła Piaseckiego kolegium rorantystów, składające się z czterech duchownych (bp Sierakowski zmniejszył ich liczbę do dwóch). Dekret nawiązał także do faktu, który w 1837 r. przypomniał przemyski Przyjaciel Chrześcijańskiej Prawdy. Czasopismo to podało, że Wacław Hieronim Sierakowski, bp przemyski (1742-1760), uważał kościół krośnieński za pierwszy po katedrze dla starożytnej okazałej budowy, dla znacznej liczny duchowieństwa przy nim będącego, dla mnogości kosztownych naczyń i szat świętych tam się znajdujących. Ten wybitny, bardzo gorliwy i aktywnie działający hierarcha koronował cudowne wizerunki Matki Bożej w Leżajsku u Ojców Bernardynów (1752), w Jarosławiu u Ojców Jezuitów (1755), w Rzeszowie u Ojców Bernardynów (1763) i w lwowskiej katedrze łacińskiej (1776), a po kilkunastu owocnych latach posługi w diecezji przemyskiej został arcybiskupem lwowskim. Jednak 17 III 1747 r. ten wielce życzliwy wobec Krosna i naszej świątyni parafialnej Pasterz diecezji wydał specjalny dekret, przyznający krośnieńskiemu kościołowi farnemu tytuł kolegiacki. Biskup Sierakowski ustanowił też wtedy ks. Sebastiana Januszkiewicza jej pierwszym komendarzem. Zarządcy temu podlegało utworzone przez hierarchę kolegium ośmiu wikariuszy (sześciu mansjonarzy, dwóch rorantystów), którzy prowadzili duszpasterstwo w kościele farnym, a mieszkali w dawnym Pałacu Biskupim (obecnie Muzeum Podkarpackie).
W uroczystym obrzędzie kanonicznym, rozpoczynającym w połowie sierpnia 2006 r. działalność krośnieńskiej Kapituły, z którego relację zamieszamy poniżej, licznie zgromadzonemu duchowieństwu i wiernym towarzyszyli reprezentanci Senatu RP, władz samorządowych województwa podkarpackiego, powiatu krośnieńskiego i miasta Krosna.
***
Uroczystość rozpoczął uformowany przed plebanią orszak, który skierował się do świątyni. Tradycyjnie – jak zawsze w szczególnie ważnych i doniosłych chwilach w dziejach miasta i parafii – takiemu wydarzeniu towarzyszyły dźwięki historycznych dzwonów, ufundowanych w 1639 r. przez Szkota Roberta Wojciecha Portiusa, bogatego krośnieńskiego patrycjusza i wybornego darczyńcy naszego kościoła. Przy śpiewie hymnu Chrystus Wodzem, Chrystus Królem, Chrystus, Chrystus Władcą nam na czele procesji podążał krucyfer, asystujący mu akolici z płonącymi świecami, turyferarz i służba liturgiczna. Z kolei do wnętrza wchodzili nowo powołani księża kanonicy kapitulni, zaś w ornatach koloru zielonego prezbiterzy koncelebrujący Eucharystię. Wśród nich obok miejscowych kapłanów szli przedstawiciele kapituł z archidiecezji przemyskiej (Przemyśl, Brzozów, Przeworsk) oraz dostojni goście: trzej księża infułaci – Stanisław Zygarowicz z Przemyśla, Julian Pudło z Brzozowa, Stanisław Mac z Rzeszowa i metropolita przemyski abp Józef Michalik. Główny celebrans, podążający do ołtarza w szatach pontyfikalnych z pastorałem w ręce, błogosławił wiernym zgromadzonym w bazylice.
W uroczystą liturgię dnia wprowadziła jej uczestników pieśń Pod Twą obronę, Ojcze na niebie oraz Dostojny Celebrans, który na wstępie powiedział: Jeden z najznakomitszych kościołów w Archidiecezji otrzymuje dzisiaj szczególny wystrój żywych świadectw – kapłanów wybranych i uznanych za szczególnie godnych do podniesienia ich, do ukazania duchowieństwu, ludowi wiernemu, dzięki ich gorliwości kapłańskiej, duszpasterskiej w ich parafiach i w życiu naszej archidiecezji. Jest to wyraz uznania i do kapłanów, i do tej bazyliki, która niech uzyska w osobach nowych członków kapituły zgromadzonych pod przewodnictwem jej Prepozyta nowych promotorów Bożej chwały i chwały tego kościoła w Archidiecezji naszej i w sąsiednich parafiach.
Z uczuciem wdzięczności za pracę tych kapłanów i za wkład przodków naszych, którzy zbudowali tę piękną świątynię, którzy upiększali ją przez całe wieki, złożymy Panu Bogu tę dziękczynną ofiarę Mszy świętej, w której też chcemy Go przepraszać za nasze słabości i grzechy. Jednocześnie, informując o tym obrzędzie i rozpoczynając obrzęd instalacji, wzniesiemy nasze modlitwy do wszechmogącego Boga, przyzywając Jego łaskawości, aby nas wszystkich zachował, umacniał, strzegł w świętym braterstwie, zgodzie i wzajemnej miłości.
Następnie Ksiądz Arcybiskup – śpiewając na przemian z kanonikami – modlił się wersetami Pisma Świętego do Pana Boga o zachowanie Jego sług, zesłanie im pomocy oraz o łaskawość dla zgromadzonej w Bazylice Kolegiackiej wspólnoty wiernych: Panie, Boże ojców naszych. Ty powiedziałeś, gdzie dwaj albo trzej zgromadzą się w Twoje imię, tam Ty jesteś pośród nich. Racz być dzisiaj z nami w tej naszej wspólnocie. Podaj nam prawicę miłosierdzia Twego, abyśmy przy Twojej pomocy trwali w głębokiej pobożności i posłuszni Twemu poleceniu, modląc się za siebie nawzajem, zasłużyli na wieczne zbawienie. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg przez wszystkie wieki wieków. Amen. Z kolei prepozyt ks. prał. Kazimierz Bełch poinformował, że Krośnieńską Kapitułę Kolegiacką powołał Ksiądz Arcybiskup w uznaniu za ofiarną służbę Kościołowi przemyskiemu i dotychczasową pracę duszpasterską. Jego mianowanie na członków kolegium otrzymało 13 IV br. (Wielki Czwartek) dziewiętnastu kapłanów, którzy z księżmi Prepozytem i Kustoszem tworzą konfraternię kapitulną (aktualnie składa się ona z 21 prezbiterów).
Ksiądz Prepozyt ogólnie poinformował obecnych o obowiązkach i uprawnieniach Kapituły, której kanonicy powinni dwa razy w roku brać udział w uroczystych sesjach, gromadząc się w Bazylice Kolegiackiej najpierw w swoje święto patronalne (Uroczystość Trójcy Przenajświętszej) a po raz drugi 11 listopada (Święto Niepodległości Ojczyzny). Scharakteryzował także istotne zadania Kapituły, które ta ma zamiar realizować, rozwijać, pogłębiać i propagować m.in. poprzez coroczne sympozja na tematy społeczne. Zapowiedział, że obrady pierwszego sympozjum nt. Media a wychowanie, przygotowanego wspólnie przez Kapitułę, Zgromadzenie Księży św. Michała Archanioła i IPN, odbędą się w Miejscu Piastowym (17-18 XI 2006; rozpocznie je Msza św. o godz. 17.00). Kilka dni wcześniej (11 XI) Kapituła zgromadzi się w Bazylice Kolegiackiej, aby uczestniczyć w uroczystym poświęceniu nowego tabernakulum, którego dokona Ksiądz Arcybiskup.
Po przedstawieniu tych informacji nastąpił obrzęd wręczenia mucetu (rodzaj pelerynki) i dystynktorium. Kanonicy kolejno przyklękali przed Księdzem Arcybiskupem, który wypowiadał słowa: Wprowadzam cię w prawa i obowiązki kanonika Krośnieńskiej Kapituły Kolegiackiej. W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen. Włożenie na ramiona każdego kanonika tych zewnętrznych symboli, wyrażających piastowaną odtąd godność, zakończyło obrzęd instalacji, po którym konfratrzy zajęli miejsca w stallach. Natomiast celebrans kontynuował od Gloria liturgię Mszy św. Tego dnia czytania mszalne z XIX niedzieli zwykłej (1 Krl 19, 4-8; Ef 4, 30-5, 2; J 6, 41-51) wiązały się z tematem chleba, dotycząc także Jezusowego Chleba życia, którym Bóg Ojciec podzielił się ze swoim ludem. Treść homilii poświęcona była temu zagadnieniu (drukujemy ją na kolejnych stronach pisma).
Po jej wysłuchaniu uczestnicy Liturgii złożyli wyznanie wiary a Celebrans powiedział:
Mocno wierząc, że Jezus jest Chlebem żywym, który zstąpił z nieba, prośmy Go teraz pokornie.
W modlitwie wiernych zanoszono prośby:
– za Kościół Chrystusowy, aby przyjmując Ciało Pańskie, czerpał z tego pokarmu siły do głoszenia Ewangelii;
– za obecnego w dniu dzisiejszym wśród nas Księdza Arcybiskupa Józefa, wszystkich biskupów, kapłanów i diakonów, aby przeniknięci sprawowanymi tajemnicami byli dla świata znakiem obecności Chrystusa;
– za członków Krośnieńskiej Kapituły Kolegiackiej, która w dniu dzisiejszym rozpoczyna swoją działalność, aby napełnieni łaską Pana wiernie i z oddaniem sprawowali powierzone im zadania;
– za przestępujących do Komunii świętej, aby dla Jezusa mieli zawsze czyste i otwarte serca a wiara w obecność Pana dawała im siłę do pokonywania codziennych trudności;
– za wszystkich, którzy wspierają modlitwą i darem materialnym dzieła podejmowane w naszej parafii, aby otrzymali obfite błogosławieństwo za dar serca złożony również w dniu dzisiejszym;
– za wszystkim wiernych zmarłych, w tej Mszy św. szczególnie za śp. Jerzego, aby ci, którzy na ziemi spożywali Ciało Chrystusa mieli udział w uczcie niebieskiej;
– za nas tu zgromadzonych, aby zawsze przenikała nas najgłębsza cześć do Jezusa ukrytego w Sakramencie Ołtarza i pragnienie wędrowania z Nim przez życie.
Modlitwę wiernych zakończyło błaganie: Panie Jezu spraw, aby Ojciec pociągnął nas ku Tobie i nakarmił nas Tobą samym jako Chlebem mającym moc wskrzeszania w dniu ostatecznym tych, którzy przyszli do Ciebie. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
Tego dnia na Ofiarowanie uczczono Boga, śpiewając Jeden chleb, co zmienia się w Chrystusa Ciało…, a podczas Dziękczynienia po Komunii św. wierni wielbili Go pieśnią Jezusa ukrytego, mam w Sakramencie czcić…
Na zakończenie Liturgii Eucharystycznej za powołanie Kapituły do istnienia podziękował jej kustosz ks. prał. Karol Bryś, proboszcz parafii
Także Ksiądz Arcybiskup dołączył od siebie gratulacje i życzenia, mówiąc: Kapituła ma bardzo piękny krzyż – dystynktorium, na którym jest Trójca Przenajświętsza z dawnego ołtarza bazyliki. Jest to piękny symbol ukoronowania Matki Najświętszej przez Trójcę Przenajświętszą. Niech więc to będzie nową dewizą księży prałatów, którzy niech związek z Chrystusem, a przez Niego z Ojcem w Duchu Świętym, utrwalają coraz mocniej. Niech czują tę bliskość Ojca, niech się czują braćmi Jezusa i braćmi ludzi, każdego człowieka. A wszystko to niech za przyczyną Matki Najświętszej staje się zbudowaniem i umocnieniem wiary na drodze do zbawienia. Niech łaska Boża i błogosławieństwo będzie z wami.
Mszę św. zakończyło udzielenie błogosławieństwa Bożego i odśpiewanie hymnu Boże, coś Polskę…
(Andrzej Kosiek)
